Veelgestelde vragen over WIA-uitkering

Wat is de WIA-uitkering?

WIA staat voor Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen. Het is een werknemersverzekering die inkomensondersteuning biedt aan mensen die na twee jaar ziekte nog niet (volledig) kunnen werken. Als je door langdurige ziekte of handicap minder kunt verdienen, zorgt de WIA-uitkering voor een vervangend inkomen. De uitkering wordt uitgevoerd door het UWV, dat beoordeelt of je aan de voorwaarden voldoet. Binnen de WIA zijn er twee regelingen: de WGA en de IVA (zie hieronder voor uitleg hierover).

Wanneer heb je recht op een WIA-uitkering?

Je hebt recht op een WIA-uitkering als je na 104 weken (twee jaar) ziekte nog steeds (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt bent. Concreet moet uit de UWV-keuring blijken dat je minstens 35% arbeidsongeschikt bent. Dit betekent dat je door je gezondheidsklachten nog maar 65% of minder van je oude loon kunt verdienen. Daarnaast geldt dat je verzekerd moet zijn geweest voor de WIA op het moment dat je ziek werd (meestal is dat het geval als je in loondienst werkte). Voldoe je aan deze voorwaarden, dan kom je in aanmerking voor WIA zodra de wachttijd van twee jaar voorbij is.

Hoe vraag je een WIA-uitkering aan?

De WIA-uitkering moet je zelf aanvragen bij het UWV. Meestal ontvang je in de 88e week van je ziekte een brief van het UWV met informatie over de aanvraag. Uiterlijk in de 93e ziekteweek (ruim anderhalf jaar ziek) dien je de WIA-aanvraag in via de website van UWV (Mijn UWV) met je DigiD. Bij de aanvraag voeg je het re-integratieverslag en andere nodige documenten toe, waarin staat wat jij en je werkgever de afgelopen twee jaar aan re-integratie hebben gedaan. Het is belangrijk op tijd aan te vragen; doe je dit te laat, dan kun je tijdelijk je recht op uitkering mislopen.

Wat is een WGA-uitkering?

De WGA-uitkering is een van de twee vormen binnen de WIA. WGA staat voor Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten. Deze uitkering is bedoeld voor mensen die na twee jaar ziekte nog gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn (tussen 35% en 80% arbeidsongeschikt), óf voor mensen die volledig (80-100%) arbeidsongeschikt zijn maar niet duurzaam – met andere woorden: er is uitzicht op herstel. Bij de WGA krijg je een uitkering én wordt je gestimuleerd om te werken naar wat je nog kunt. Het idee is dat je geleidelijk weer (deels) aan het werk gaat als dat mogelijk is, terwijl je voor het deel dat je niet kunt werken een uitkering ontvangt.

Wat is een IVA-uitkering?

IVA staat voor Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten. Dit is de WIA-uitkering voor mensen die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn. Dat betekent dat je voor minimaal 80% arbeidsongeschikt bent en dat de kans op herstel heel klein is (blijvend arbeidsongeschikt). De IVA-uitkering biedt je financiële zekerheid op langeretermijnbasis: je krijgt in principe 75% van je laatstverdiende loon (tot aan het maximumdagloon) als uitkering. Omdat er weinig perspectief is om nog te werken, is de IVA-uitkering bedoeld als langdurige inkomensvoorziening tot je de pensioenleeftijd bereikt (al kan UWV heel soms nog eens controleren of je situatie niet verbeterd is).

Wat is het verschil tussen WGA en IVA?

Zowel WGA als IVA vallen onder de WIA, maar het verschil zit in de mate en duur van arbeidsongeschiktheid. WGA is bedoeld voor mensen die nog gedeeltelijk kunnen werken of waarvan verwacht wordt dat ze in de toekomst kunnen herstellen. IVA is voor mensen die volledig én blijvend arbeidsongeschikt zijn, zonder vooruitzicht op herstel. Bij WGA ontvang je een uitkering die in eerste instantie tijdelijk van aard is en samenhangt met hoeveel je nog kunt werken – je wordt gestimuleerd om (deels) weer aan de slag te gaan. Bij IVA is de uitkering doorgaans duurzaam: deze loopt (bijna altijd) door tot aan je pensioenleeftijd, omdat je niet of nauwelijks meer kunt werken. Ook ligt het uitkeringspercentage bij IVA hoger (75% van je oude loon) dan bij WGA (circa 70% in de eerste fase).

Hoe verloopt de WIA-keuring bij het UWV?

Als je een WIA-uitkering aanvraagt, volgt er een keuring door het UWV om je arbeidsongeschiktheid vast te stellen. Je hebt eerst een gesprek met een verzekeringsarts van UWV. Deze arts bekijkt je medische situatie, bespreekt je klachten en beperkingen en stelt vast welke activiteiten je nog wel en niet kunt doen. Daarna spreekt een arbeidsdeskundige met je; die bekijkt aan de hand van de bevindingen van de arts wat voor werk je, met je beperkingen, theoretisch nog zou kunnen doen en hoeveel je daarmee zou kunnen verdienen. Het UWV vergelijkt vervolgens je oude loon (van voor je ziekmelding) met het loon dat je volgens de arbeidsdeskundige nog kunt verdienen. Uit dat verschil rolt het arbeidsongeschiktheidspercentage. Op basis van dat percentage wordt besloten of je in aanmerking komt voor WIA en zo ja, of dit een WGA- of IVA-uitkering is.

Hoe wordt de hoogte van de WIA-uitkering berekend?

De hoogte van je WIA-uitkering hangt af van je vroegere inkomen en van het soort WIA-uitkering (WGA of IVA) dat je krijgt. Eerst berekent UWV je WIA-maandloon: dat is het gemiddelde loon dat je verdiende voordat je ziek werd (tot een wettelijk maximum). Krijg je een IVA-uitkering, dan bedraagt deze 75% van dat maandloon. Heb je een WGA-uitkering, dan krijg je in de eerste fase (loongerelateerde uitkering) ongeveer 70% van je maandloon als uitkering. Na deze eerste periode kan de uitkering lager worden: de hoogte van de WGA in latere fases hangt af van je resterende verdiencapaciteit en hoeveel je daarvan benut. Hoe meer je (weer) gaat verdienen, hoe minder uitkering je nodig hebt – maar je houdt altijd een financieel voordeel als je werkt naast je uitkering.

Hoe lang duurt een WIA-uitkering?

Een WIA-uitkering kan in totaal vele jaren duren, tot aan je pensioenleeftijd, zolang je aan de voorwaarden blijft voldoen. De duur en vorm hangen wel af van het type uitkering. Bij de WGA krijg je eerst een loongerelateerde uitkering die een bepaalde tijd duurt – minimaal 3 maanden en maximaal 24 maanden, afhankelijk van je arbeidsverleden (vergelijkbaar met de WW-duur). Na die periode stopt de loongerelateerde fase, maar als je dan nog arbeidsongeschikt bent, kom je in aanmerking voor een vervolguitkering of loonaanvullingsuitkering. Die kan in principe doorlopen totdat je weer genoeg kunt werken of totdat je de AOW-leeftijd bereikt. Wel moet je bij de loonaanvullingsuitkering voldoende blijven werken naar je resterende mogelijkheden; zo niet, dan krijg je een lagere vervolguitkering. Bij de IVA is de uitkering vanaf het begin voor onbepaalde tijd: je ontvangt de IVA tot je de pensioenleeftijd bereikt (mits je intussen niet herstelt). UWV kan bij IVA wel zo nu en dan controleren of je nog steeds volledig arbeidsongeschikt bent, maar de uitkering stopt alleen als je niet langer aan de voorwaarden voldoet (bijvoorbeeld omdat je toch duurzaam verbeterd bent).

Mag je werken naast een WIA-uitkering?

Ja, je mag werken naast een WIA-uitkering – sterker nog, bij een WGA-uitkering wordt het zelfs gestimuleerd dat je zoveel mogelijk werkt binnen wat je nog kunt. Wel moet je het altijd melden aan UWV als je (deels) weer gaat werken of iets bijverdient. Je uitkering en loon kunnen dan worden gecombineerd: een deel van je verdiende loon zal worden verrekend met de uitkering. In de praktijk houd je door te werken altijd meer over dan met alleen de uitkering, dus het loont om (indien mogelijk) weer aan de slag te gaan. Let er wel op dat je alle wijzigingen in je werkzaamheden of inkomsten tijdig doorgeeft aan het UWV, om problemen (zoals terugvorderingen of een boete) te voorkomen.

Wanneer stopt de WIA-uitkering?

Een WIA-uitkering stopt wanneer je niet langer aan de voorwaarden voldoet of wanneer je de pensioenleeftijd bereikt. In de praktijk betekent dit dat je uitkering eindigt als uit een herkeuring blijkt dat je minder dan 35% arbeidsongeschikt bent geraakt – je kunt dan weer voldoende verdienen en hebt geen recht meer op WIA. Ook als je weer volledig aan het werk gaat en daarmee 65% of meer van je oude loon verdient, stopt de WIA-uitkering. Daarnaast eindigt de uitkering sowieso zodra je de AOW-leeftijd bereikt, omdat je dan recht krijgt op een ouderdomspensioen (AOW) in plaats van WIA.

Wordt je WIA-uitkering nog herbeoordeeld (herkeurd)?

Ja, het UWV kan je WIA-uitkering herbeoordelen na verloop van tijd. Vooral bij een WGA-uitkering is het gebruikelijk dat UWV periodiek (bijvoorbeeld eens in de paar jaar) bekijkt of je arbeidsongeschiktheidspercentage gewijzigd is. Je gezondheid kan immers verbeteren of verslechteren, of je kunt inmiddels misschien meer werken dan voorheen. Bij een IVA-uitkering vindt een herbeoordeling minder vaak plaats, maar ook daar kan het gebeuren dat UWV je na een aantal jaren oproept voor controle, om te zien of je nog steeds volledig en duurzaam arbeidsongeschikt bent. Overigens kun je zelf ook om een herbeoordeling vragen als jouw situatie verandert. Stel dat je gezondheid verder achteruitgaat terwijl je een WGA-uitkering hebt, dan kun je UWV verzoeken om een herkeuring – mogelijk kom je dan (als je 80-100% duurzaam arbeidsongeschikt blijkt) in aanmerking voor een IVA-uitkering. Andersom kan het ook: als je je beter voelt en denkt dat je weer (meer) kunt werken, kun je dit melden aan UWV voor een nieuwe beoordeling.

Wat als je geen recht hebt op WIA (minder dan 35% arbeidsongeschikt)?

Het kan gebeuren dat uit de WIA-keuring blijkt dat je minder dan 35% arbeidsongeschikt bent. In dat geval krijg je geen WIA-uitkering – je wordt gezien als voldoende hersteld om (grotendeels) te werken. Meestal zal je werkgever je na twee jaar ziekte dan niet langer in dienst houden, tenzij er passende arbeid voor je is; je bent immers in principe weer arbeidsgeschikt voor het grootste deel. Als je dienstverband eindigt en je hebt geen recht op WIA, dan kun je mogelijk een WW-uitkering aanvragen om inkomen te hebben terwijl je nieuw werk zoekt (mits je aan de WW-voorwaarden voldoet). Ook kun je proberen met je werkgever te kijken naar andere oplossingen, zoals aangepast werk of re-integratie via het UWV. Het belangrijkste is in elk geval dat je weet dat WIA in deze situatie niet van toepassing is, en dat je op andere manieren weer aan het werk moet of inkomensondersteuning moet zoeken.

Mijn WIA-aanvraag is afgewezen. Wat kan ik doen?

Als UWV je WIA-aanvraag afwijst (bijvoorbeeld omdat je volgens hen minder dan 35% arbeidsongeschikt bent of niet voldoet aan de voorwaarden), sta je niet met lege handen. Je kunt dan bezwaar indienen tegen die beslissing. Bezwaar maken doe je door binnen 6 weken na de datum van de UWV-beschikking een bezwaarschrift te sturen naar UWV. In dit bezwaarschrift leg je uit waarom je het niet eens bent met de afwijzing. Bijvoorbeeld: je kunt medische informatie meesturen waaruit blijkt dat je ernstiger beperkt bent dan UWV heeft aangenomen. Het is verstandig om bij een bezwaarprocedure hulp te zoeken, bijvoorbeeld bij een gespecialiseerde uitkeringsadvocaat of juridisch adviseur. Die kan je helpen om de juiste argumenten en bewijs aan te leveren. UWV zal je bezwaar beoordelen en maakt dan een nieuwe beslissing. Als UWV bij zijn afwijzing blijft, kun je daarna eventueel in beroep bij de rechtbank, maar de eerste stap is altijd bezwaar maken bij UWV zelf.

Mijn WIA-uitkering is stopgezet of verlaagd. Wat nu?

Wanneer je al een WIA-uitkering ontvangt en UWV besluit deze te stopzetten of te verlagen, kun je ook daartegen in bezwaar gaan. Een stopzetting of verlaging gebeurt vaak na een herbeoordeling (als UWV vindt dat je minder arbeidsongeschikt bent geworden), of bijvoorbeeld als je niet (voldoende) voldoet aan bepaalde verplichtingen. Net als bij een afwijzing geldt dat je binnen 6 weken bezwaar moet aantekenen. In je bezwaarschrift kun je aangeven waarom je het niet eens bent met het besluit. Misschien ben je van mening dat UWV je arbeidsongeschiktheid verkeerd heeft ingeschat, of dat de procedure niet correct is verlopen. Onderbouw je bezwaar met medische gegevens van specialisten of andere relevante informatie die jouw standpunt steunen. Ook hier is juridische bijstand aan te raden: een goede uitkeringsjurist of advocaat kan met jou meekijken en ervoor zorgen dat het bezwaar zorgvuldig wordt opgesteld. Als het bezwaar succesvol is, kan je uitkering worden hersteld of minder verlaagd. Is UWV niet van mening veranderd na bezwaar, dan kun je nog beroep instellen bij de rechtbank om het besluit aan te vechten.