Veelgestelde vragen over eigenrisicodragers

Wat is een eigenrisicodrager voor de Ziektewet?

Een eigenrisicodrager Ziektewet is een werkgever die ervoor gekozen heeft om zelf de Ziektewet-uitkeringen van zieke (ex-)werknemers te betalen en de uitvoering van de Ziektewet op zich te nemen. In plaats van een hogere premie aan het UWV te betalen, draagt u zelf dit risico. U keert bij ziekte na uitdiensttreding de uitkering uit (maximaal 104 weken lang) en verzorgt de begeleiding en re-integratie van de zieke ex-werknemer. Het UWV blijft wel betrokken op de achtergrond (bijvoorbeeld voor controles en de WIA-beoordeling), maar u bent de eerstverantwoordelijke. Eigenrisicodragerschap Ziektewet levert een premiekorting op, maar betekent ook dat u aan strikte regels moet voldoen bij de uitvoering.

Wat is een eigenrisicodrager voor de WGA?

Eigenrisicodrager WGA houdt in dat u als werkgever tien jaar lang zelf de WGA-uitkering betaalt aan (ex-)werknemers die na twee jaar ziekte gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn verklaard. U neemt daarmee het risico over van het UWV voor deze werkhervattingsuitkeringen. Naast het betalen van de uitkering moet u ook die tien jaar de re-integratie van deze personen stimuleren, ongeacht of ze nog bij u in dienst zijn. U betaalt geen gedifferentieerde WGA-premie meer aan het UWV, maar in plaats daarvan draagt u direct de kosten van de WGA-uitkeringen. Vaak is een verzekeringsoplossing wenselijk om dit risico te dekken. Het voordeel is meer grip op schadelast en re-integratie; het nadeel is dat u zelf volledig aansprakelijk bent voor de financiële gevolgen van langdurige arbeidsongeschiktheid.

Waarom kiezen werkgevers ervoor om eigenrisicodrager te worden?

Werkgevers kiezen voor eigenrisicodragerschap om meerdere redenen. Een belangrijke drijfveer is kostenbeheersing: als u weinig instroom in de Ziektewet of WGA verwacht, kan zelf dragen van het risico goedkoper zijn dan de (vaak hoge) gedifferentieerde premies aan het UWV. U betaalt dan alleen voor daadwerkelijke gevallen en niet voor het collectieve risico. Daarnaast geeft het eigenrisicodrager zijn u meer regie over verzuim en re-integratie. U bent niet afhankelijk van het tempo en de aanpak van het UWV, maar kunt zelf actief sturen om zieke medewerkers sneller te laten herstellen of gedeeltelijk te laten hervatten. Dit vergroot de kans op succesvolle re-integratie en daarmee op lagere kosten op de lange termijn. Tot slot kunnen werkgevers eigenrisicodragen aantrekkelijk vinden omdat zij dan als belanghebbende partij bij het UWV mogen optreden – bijvoorbeeld herkeuringen aanvragen als zij menen dat iemand inmiddels minder arbeidsongeschikt is. Uiteraard moet daar tegenover staan dat de organisatie bereid en in staat is om de bijbehorende verplichtingen goed in te vullen.

Welke verplichtingen heb ik als eigenrisicodrager Ziektewet?

Als eigenrisicodrager voor de Ziektewet heeft u dezelfde taken ten opzichte van uw zieke (ex-)werknemers als het UWV normaal zou hebben. Concreet moet u zorgen voor een up-to-date verzuimbeleid en protocol, zieke medewerkers begeleiden en passende re-integratie aanbieden, en de Ziektewet-uitkering tijdig en correct uitbetalen. U bent verantwoordelijk voor de administratie van ziekmeldingen en herstelmeldingen en moet deze meldingen ook aan het UWV doorgeven. Bovendien moet u beoordelen of een zieke (ex-)werknemer recht heeft op een ZW-uitkering en beslissingen hierover schriftelijk vastleggen en communiceren. Al deze verplichtingen moeten conform de geldende wet- en regelgeving worden uitgevoerd. Ook blijft u verplicht om mee te werken aan de WIA-beoordeling na 2 jaar ziekte (het UWV zal rond 1 jaar ziekte al een eerste evaluatie doen, waar u informatie voor moet aanleveren). Kortom: u neemt de rol van uitvoerder van de Ziektewet op u met alles wat daarbij hoort, van preventie tot en met uitkering en re-integratie.

Welke verplichtingen heb ik als eigenrisicodrager WGA?

Bij eigenrisicodragerschap WGA krijgt u te maken met verplichtingen die verder gaan dan de reguliere loondoorbetalingsperiode. U moet tien jaar lang de ex-werknemer met een WGA-uitkering ondersteunen bij re-integratie en participatie. Dat betekent dat u regelmatig contact houdt, offertes voor re-integratietrajecten beoordeelt of initieert en waar nodig deskundigen inschakelt om de terugkeer naar arbeid te bevorderen. U dient ook toezicht te houden op de naleving van plichten door de (ex-)werknemer – hij moet bijvoorbeeld passende arbeid accepteren en veranderingen in zijn situatie melden. Belangrijk is verder dat u een onafhankelijke bezwaarprocedure ingericht heeft: als de (ex-)werknemer het oneens is met een besluit dat u neemt (bijvoorbeeld stopzetting van de uitkering omdat hij weer kan werken), moet hij bezwaar kunnen maken en moet dat bezwaar door een neutrale partij behandeld worden. U blijft bovendien administratieve verplichtingen houden, zoals het doorgeven van wijzigingen aan het UWV en het bijhouden van alle correspondentie en besluiten in het dossier. Deze plichten vergen zorgvuldig handelen en vaak specialistische kennis binnen uw organisatie.

Kan ik het financiële risico als eigenrisicodrager verzekeren?

Ja, het is mogelijk en gebruikelijk om het financiële risico deels te verzekeren. Veel eigenrisicodragers sluiten een verzekering af bij een private verzekeraar die de kosten van Ziektewet- en/of WGA-uitkeringen dekt. In ruil voor een premie neemt de verzekeraar (een deel van) de uitkeringslasten over als u te maken krijgt met ziekte of arbeidsongeschiktheid. Dit heet vaak een “eigenrisicodragerverzekering Ziektewet” of “eigenrisicodragerverzekering WGA”. Daarnaast eist de overheid bij het eigenrisicodrager worden voor de WGA een garantieverklaring: u moet aantonen dat u voldoende zekerheid hebt (bijvoorbeeld via een bankgarantie of verzekeringscontract) om de uitkeringen te kunnen betalen. Die verklaring moet bij de aanvraag ingediend worden. Verzekeren is niet verplicht voor de Ziektewet of WGA, maar het is wel aan te raden tenzij uw organisatie zeer groot is en genoeg draagkracht heeft om het risico zelf te dragen. Een verzekering kan ook extra diensten leveren, zoals casemanagement en ondersteuning bij re-integratie, wat u helpt aan uw verplichtingen te voldoen.

Hoe kan ik eigenrisicodrager worden of ermee stoppen?

Eigenrisicodrager worden (of stoppen) kan twee keer per jaar op vaste momenten. De startdata zijn 1 januari of 1 juli. U moet uiterlijk 13 weken van tevoren een aanvraag indienen bij de Belastingdienst om het eigenrisicodragerschap te beginnen of te beëindigen. Concreet betekent dit dat uw aanvraag vóór 1 oktober binnen moet zijn voor ingangsdatum 1 januari, of vóór 1 april voor ingangsdatum 1 juli. Bij de aanvraag voor WGA-eigenrisicodragerschap voegt u een garantieverklaring toe van uw bank of verzekeraar. De Belastingdienst toetst de aanvraag en zal u schriftelijk bevestigen of u per die datum eigenrisicodrager bent. Als u wilt stoppen met eigenrisicodragen en terugkeren naar het UWV, doorloopt u dezelfde termijnen: ook dat moet per 1 januari of 1 juli worden geregeld met tijdige melding. Let op: wanneer u stopt als eigenrisicodrager, blijft u wel verantwoordelijk voor de al lopende uitkeringen uit de periode dat u eigenrisicodrager was. Die ‘oude’ gevallen blijven dus financieel voor uw rekening tot maximaal het einde van de 10-jaarsperiode (WGA) of 2-jaarsperiode (ZW), ook al draagt het UWV nieuwe gevallen weer over. Goed advies inwinnen bij het aanvragen of beëindigen is verstandig, zodat u precies weet waar u aan toe bent.

Wat als een (ex-)werknemer niet meewerkt aan re-integratie?

Wanneer een zieke (ex-)werknemer niet of onvoldoende meewerkt aan re-integratie, kunt u als eigenrisicodrager in actie komen. In feite heeft u vergelijkbare instrumenten als het UWV om iemand aan te spreken op zijn plichten. Allereerst is het belangrijk om duidelijk te communiceren wat u van de (ex-)werknemer verwacht en welke consequenties niet-meewerken kan hebben. Leg dit bijvoorbeeld vast in het verzuimprotocol en in brieven aan de betreffende persoon. Mocht de betrokkene blijven weigeren, dan kunt u een maatregel overwegen: voor de Ziektewet kan dat betekenen dat u (na waarschuwing) de uitkering tijdelijk gedeeltelijk kunt weigeren of stoppen. Voor de WGA is het iets complexer, omdat u als eigenrisicodrager bij het opleggen van een sanctie formeel een bestuursrechtelijk besluit neemt. U moet dan een onafhankelijke deskundige inschakelen (bijvoorbeeld een arbeidsdeskundige of arts) om de situatie te beoordelen en de werknemer officieel op de hoogte stellen van het voorgenomen besluit. De (ex-)werknemer moet daarop bezwaar kunnen maken. Pas daarna kunt u bijvoorbeeld de uitkering verlagen of opschorten. In de praktijk is het raadzaam om bij een weigering om mee te werken eerst een deskundigenoordeel van het UWV te vragen – dit is een onafhankelijk advies over de situatie. Als daaruit blijkt dat de werknemer verwijtbaar niet meewerkt, staat u sterker om maatregelen te nemen. Gezien de complexiteit en juridische toetsing is het verstandig om bij zulke situaties een gespecialiseerde advocaat te raadplegen, zodat u geen procedurefouten maakt en de rechten van beide partijen gewaarborgd blijven.

Mag ik een Ziektewet- of WGA-uitkering stopzetten als de werknemer hersteld is?

Ja, als eigenrisicodrager mag u de uitkering beëindigen zodra de (ex-)werknemer weer voldoende hersteld is of niet langer aan de wettelijke criteria voor de uitkering voldoet. U moet daarbij wel zorgvuldig te werk gaan. Bij de Ziektewet geldt dat de uitkering eindigt zodra de ex-werknemer weer arbeidsgeschikt is verklaard of uiterlijk na 104 weken. U mag bijvoorbeeld de uitkering stopzetten als uit een medische beoordeling (door uw bedrijfsarts en zo nodig het UWV) blijkt dat de persoon 100% hersteld is vóór het verstrijken van de twee jaar. U moet de betrokkene schriftelijk informeren over de beëindiging en de redenen daarvan. Het UWV verricht na één jaar ziekte ook een evaluatie (een zogenaamde eerstejaars Ziektewet-beoordeling) om te bepalen of de uitkering nog door moet lopen; op basis van die uitkomst kunt u de uitkering eventueel beëindigen als de criteria niet meer vervuld zijn.

Voor de WGA is het beëindigen complexer. De WGA-uitkering kan stopgezet worden als de (ex-)werknemer duurzaam genoeg hersteld is om meer dan 65% van het oude loon te verdienen (dan is iemand niet langer WGA-gerechtigd). In de regel zal het UWV periodiek herbeoordelingen uitvoeren, maar u kunt als eigenrisicodrager ook zelf een herkeuring initiëren bij het UWV als u denkt dat iemand niet langer in de WGA thuishoort. Besluit u tussentijds de uitkering te beëindigen (bijvoorbeeld na eigen onderzoek en medisch advies waaruit blijkt dat de werknemer weer volledig kan werken), dan moet u een onafhankelijke arts/arbeidsdeskundige die conclusie laten trekken en vervolgens een besluit nemen conform de bezwaarprocedures. De ex-werknemer moet de mogelijkheid krijgen om bezwaar te maken tegen uw besluit. Feitelijk doorloopt u dus het pad dat het UWV ook zou volgen, maar dan in eigen beheer. Samengevat: u mag zeker een uitkering stopzetten bij herstel, maar volg de formele stappen zorgvuldig en baseer u op objectieve medische en arbeidskundige informatie om dit te onderbouwen.

Wat gebeurt er als ik mijn plichten niet nakom als eigenrisicodrager?

Als u uw verplichtingen als eigenrisicodrager niet nakomt, kunnen er vervelende gevolgen optreden. Ten eerste loopt u het risico dat het UWV ingrijpt. Voor de Ziektewet geldt dat het UWV toezicht houdt op eigenrisicodragers; voldoet uw verzuimprotocol niet aan de eisen of merkt het UWV dat u taken verwaarloost, dan kan het UWV beslissen de uitvoering van de Ziektewet van u over te nemen. In zo’n geval zult u de kosten van die overname moeten betalen. Dit komt neer op een naheffing, omdat u feitelijk toch de publieke premie moet ophoesten plus administratieve kosten als straf voor het niet nakomen van uw plichten. Ten tweede kunnen (ex-)werknemers wiens rechten geschonden worden, juridische stappen tegen u ondernemen. Bijvoorbeeld: als u ten onrechte een uitkering stopzet of niet tijdig uitbetaalt, kan de ex-werknemer bezwaar maken en uiteindelijk naar de rechter stappen. U kunt dan geconfronteerd worden met nabetalingen, rente en mogelijk zelfs boetes. Bovendien kan nalatigheid uw reputatie als werkgever schaden. Ook financieel werkt het vaak averechts: als re-integratie niet serieus wordt opgepakt, duren uitkeringen langer door en mist u kansen om iemand weer productief te laten zijn. Kortom, het niet nakomen van uw plichten leidt tot hoog risico op sancties en hogere kosten. Het is daarom absoluut in uw belang om alle taken als eigenrisicodrager nauwgezet uit te voeren. Indien u merkt dat dit lastig is, schakel dan tijdig hulp in – bijvoorbeeld via een gespecialiseerde advocaat – zodat u problemen voor bent en aan uw wettelijke verplichtingen voldoet.

Je hebt recht op een Ziektewet-uitkering als je ziek bent en geen werkgever hebt die je loon doorbetaalt. Meestal is dit het geval als je contract afloopt tijdens je ziekte of als je ziek wordt terwijl je werkloos bent (bijvoorbeeld tijdens een WW-uitkering). Heb je wél een werkgever, dan betaalt die in principe je loon door bij ziekte en krijg je geen Ziektewet-uitkering. Alleen in bijzondere situaties met werkgever kun je toch een Ziektewet-uitkering krijgen – bijvoorbeeld als je ziek wordt door je zwangerschap/bevalling, door orgaandonatie, of als je onder de no-riskpolis valt. In die uitzonderingsgevallen neemt UWV de loondoorbetaling over via de Ziektewet.